Türkiye’de iş sağlığı ve güvenliği (İSG) alanında önemli bir dönüm noktası olan 2025 yılı, özellikle 50’den az çalışanı olan ve az tehlikeli sınıfta yer alan işyerleri için iş güvenliği uzmanı ve işyeri hekimi bulundurma zorunluluğunu getirdi.
6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu’nun 38. maddesi kapsamında, 1 Ocak 2025 itibarıyla tüm işyerleri, çalışan sayısı ve tehlike sınıfı fark etmeksizin bu yükümlülüğe uymak zorunda. Peki, iş güvenliği uzmanı çalıştırmayan işyerlerini neler bekliyor?
İşte detaylar:
Yasal Zorunluluk ve Kapsam
Resmi Gazete’de 30 Haziran 2012’de yayımlanan 6331 Sayılı Kanun, işyerlerinde iş kazalarını ve meslek hastalıklarını önlemek amacıyla iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerini zorunlu kılıyor. 2025 yılına kadar kamu kurumları ve 50’den az çalışanı olan az tehlikeli işyerleri için ertelenen bu yükümlülük, artık tüm işyerlerini kapsıyor.
Buna göre:
Az tehlikeli işyerleri (ofisler, perakende, lokantalar, oteller vb.), çalışan sayısı 50’den az olsa bile iş güvenliği uzmanı ve işyeri hekimi görevlendirmek zorunda.
Tehlikeli ve çok tehlikeli işyerleri, çalışan sayısına bakılmaksızın bu yükümlülüğü zaten yerine getirmekteydi.
İşverenler, bu hizmetleri kendi personeli arasından sertifikalı uzmanlarla, Ortak Sağlık ve Güvenlik Birimlerinden (OSGB) veya Çalışan Sağlığı Merkezlerinden (ÇASMER) temin edebilir. Ayrıca, işveren veya vekili, Bakanlıkça yetkilendirilmiş 16 saatlik eğitimi tamamlayarak (işe giriş ve periyodik muayeneler hariç) bu hizmetleri kendisi üstlenebilir.
Yaptırımlar Neler?
İş güvenliği uzmanı görevlendirmeyen işyerlerine uygulanacak yaptırımlar, 6331 Sayılı Kanun kapsamında ciddi mali ve hukuki sonuçlar doğuruyor:
İdari Para Cezaları: 2025 yılında, iş güvenliği uzmanı görevlendirmemenin cezası her ay için 88.663 TL olarak belirlendi. Bu ceza, aykırılığın devam ettiği her ay tekrar uygulanıyor. Aynı şekilde, işyeri hekimi görevlendirmemenin cezası da her ay için 88.663 TL.
Ek Cezalar: İSG hizmetleri için gerekli araç, gereç, mekan veya zaman gibi ihtiyaçları karşılamayan işverenlere 26.557 TL, sağlık ve güvenlik hizmetleri arasında işbirliği ve koordinasyonu sağlamayanlara ise yine 26.557 TL ceza kesilecek.
Hukuki Sorumluluklar: İşyerinde meydana gelen bir iş kazası veya meslek hastalığı durumunda, düzenlemelere uyulmadığı tespit edilirse işveren hukuki olarak sorumlu tutulabilir. Bu, yasal davalara ve maddi-manevi tazminat taleplerine yol açabilir.
Faaliyet Durdurma: Ağır ihlallerde, işyerinin geçici veya kalıcı olarak kapatılması gibi yaptırımlar uygulanabilir.
Kamu İhalesinden Men: İSG yükümlülüklerini yerine getirmeyen işyerleri, kamu ihalelerine katılmaktan men edilebilir.
İşverenler İçin Alternatif Çözümler
Maliyet kaygısı taşıyan küçük işletmeler için bazı kolaylaştırıcı düzenlemeler mevcut:
Eğitimle Kendi Sorumluluğunu Üstlenme: Az tehlikeli sınıfta ve 50’den az çalışanı olan işyerlerinde, işveren veya vekili, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’nın yetkilendirdiği kurumlardan 16 saatlik eğitim alarak İSG hizmetlerini (muayeneler hariç) kendisi yürütebilir. Eğitim, yüz yüze, uzaktan veya açık öğretimle alınabiliyor.
OSGB Hizmetleri: İşverenler, OSGB’lerden uygun maliyetlerle profesyonel İSG hizmeti alabilir. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’na bağlı İSGGM tarafından yetkilendirilen bu birimler, fiyat-performans açısından etkin çözümler sunuyor.
Çalışan Temsilcisi: İşyerinde uygun nitelikte personel varsa, İSG uzmanı olarak görevlendirilebilir.
Yorumlar
Kalan Karakter: